Jak samodzielnie ocenić rodzaj i odczyn gleby?
Wielu świadomych działkowców i ogrodników wie, że od odczynu gleby w największym stopniu zależy powodzenie uprawy. Badanie odczynu gleby w ogrodzie powinno być rutynowym zajęciem, jak skoszenie trawy, czy podlewanie roślin. Odczyn gleby powinniśmy badać raz do roku.
Odczyn gleby to jeden z najważniejszych czynników w uprawie roślin, ponieważ to od kwasowości gleby zależy m.in. efektywność pobierania wody i co za tym idzie składników pokarmowych przez rośliny. Jeżeli zadbamy o prawidłowy odczyn gleby w ogrodzie, nasze rośliny odwdzięczą nam się jeszcze piękniejszymi kwiatami i owocami.
Czytaj także: Ogrodnictwo dla początkujących – 10 wskazówek dla początkujących ogrodników
W warunkach amatorskich mamy kilka możliwości, aby samodzielnie ocenić odczyn gleby. Najprostsze to:
- chemiczny kwasomierz polowy z odczynnikiem Helliga – kwasomierz tego typu zakupimy w każdym dobrym sklepie ogrodniczym. Badanie jest bardzo proste. Odrobinę gleby należy włożyć do zagłębienia w płytce lub do probówki i wymieszać z dołączonym odczynnikiem chemicznym. Po chwili roztwór gleby z odczynnikiem zmieni kolor. Teraz wystarczy porównać barwę roztworu ze skalą i odczytać pH gleby.
- kwasomierz ze wskazówką – proste urządzenie, które wystarczy wbić w glebę w różnych miejscach ogrodu. Chwilę po wbiciu wskazówka urządzenia pokaże nam wynik.
- elektroniczny kwasomierz – działają na podobnej zasadzie jak kwasomierze ze wskazówką, z tymże często są dużo dokładniejsze. Osobiście korzystam właśnie z takiego rozwiązania. Kwasomierz jest bardzo wygodny, a dodatkowo pokazuje mi stan nasłonecznienia w danym miejscu, temperaturę gleby i otoczenia. Bardzo przydatne urządzenie.
Doświadczeni ogrodnicy przeprowadzają często dwie inne próby gleby, aby ocenić jej rodzaj i żyzność. Są to metody: próba palcowa i próba szpadlowa. Poniżej postaram się wyjaśnić na czym polegają te badania i jak je przeprowadzić.
Jak pobrać próbkę gleby do badania?
Aby badanie odczynu gleby w ogrodzie było miarodajne, musimy odpowiednio się do niego zabrać. Dla łatwiejszego wyjaśnienia, posłużę się przykładem ogrodu o powierzchni 500 m2. W takim ogrodzie musimy wykopać około 10-15 dołków w różnych miejscach i z każdego pobrać próbkę gleby. Próbkę pobiera się z głębokości około 20 cm. Tak pobrane próbki trzeba wymieszać razem i z tej mieszanki wziąć odrobinę do badania odczynu pH.
Pamiętaj także, że gleba, którą bierzesz do badania nie może być świeżo po nawożeniu, czy wapnowaniu lub przekopaniu z kompostem. Zabiegi te spowodują, że wynik badania będzie fałszywy.
Próba palcowa
Próba palcowa, jak sama nazwa wskazuje, polega na analizie zachowania się lekko wilgotnej gleby podczas rozcierania w palcach. Podczas tego badania zwracamy uwagę na lepkość, zwięzłość i zdolność do wałkowania gleby. W zależności od zachowania gleby, możemy zaliczyć ją do innej kategorii:
Gleba piaszczysta – garść ziemi swobodnie przesypuje się miedzy palcami. Gleby piaszczyste nie są dobre do uprawy, ponieważ łatwo przepuszczają wodę. Wymagają wzbogacenia w próchnicę w celu poprawienia jej struktury. Taki rodzaj gleby warto ściółkować. Można też zastosować nawożenie mączką skalną,
zawierająca ił oraz kompostem zawierającym glinę.
Gleba gliniasta – można ją rozdrobnić w palcach na miękkie, ale nierozpadające się grudki, które łatwo się zlepiają. Gleby gliniaste powszechnie uważane są za dobre ziemie ogrodowe. Wymagają standardowej pielęgnacji, czyli nawożenia kompostem, ewentualnie ściółkowania.
Gleba ilasta – ił to materiał bardzo plastyczny, z takiej gleby można w dłoniach ugnieść kulkę. Nie jest to najlepszy rodzaj gleby do uprawy i warto strukturę gleb ilastych poprawiać. Robimy to poprzez dodawanie piasku i kompostu. Ilastą glebę warto też systematyczne ściółkować i wysiewać na nich rośliny na zielony nawóz.
Gleba torfowa – daje się łatwo zgnieść w dłoni niczym miękka gąbka. W zależności od rodzaju torfu, taka gleba może potrzebować domieszki z piasku, mączki skalnej, wapna i kompostu.
Próba szpadlowa
Próba szpadlowa wymaga od nas o wiele większego wysiłku i zaangażowania. Metoda dla prawdziwych zapaleńców ogrodnictwa. Metoda ta polega na wykonaniu odkrywki! Odkrywka to nic innego jak zrobienie pionowego przekroju przez glebę. Bierzemy więc szpadel, kopiemy dół o głębokości przynajmniej 1,5 metra. Co najmniej jedna ściana naszego wykopu musi być pionowa. Dzięki temu będziemy mogli zobaczyć jak układają się warstwy gleby.
Warstwa próchniczna jest to wierzchnia warstwa gleby. Ma wyraźnie ciemniejszy kolor niż warstwy położone niżej. Warstwa ta ma najważniejsze znaczenie dla uprawy roślin. To w tej warstwie gleby rośliny umieszczają największą ilość korzeni, a co za tym idzie, najintensywniej pobierana jest woda i składniki pokarmowe.
Warstwy niższe to tzw. podglebie. Zaliczamy do nich wszystkie warstwy między warstwą próchniczną, a skałą macierzystą. Ilość i skład warstw może być naprawdę różny. Obserwując układ warstw w podglebiu zwróćmy uwagę na to jak głęboko występują korzenie (im głębiej, tym lepiej) i jak liczne są korytarze wydrążone przez dżdżownice.
Czego dowiemy się dzięki próbie szpadlowej?
- im gleba jest ciemniejsza i im intensywniej pachnie po zwilżeniu, tym więcej zawiera próchnicy,
- jeśli w naszej glebie mamy warstwy ziemi zawierające brunatny kolor, możemy się cieszyć. Świadczy to o dużej zasobności i wysokiej aktywności biologicznej,
- gleby o ciemnym zabarwieniu pochłaniają więcej ciepła. Dzięki temu wiosną szybciej się aktywizują. Niestety ale jednocześnie oznacza to, że szybciej wysychają i musimy bardziej pilnować podlewania,
- biaława gleba pod poziomem próchnicy świadczy o wymyciu związków żelaza i wysokim zakwaszeniu
- niebieskawo zielona gleba wskazuje na nadmierne zawilgocenie i złe warunki powietrzne
Wykonując odkrywkę możemy również poznać głębokość zalegania wody gruntowej, co jest pomocne w podejmowaniu decyzji odnośnie doboru gatunków roślin sadowniczych. W uprawie warzyw najważniejsza jest warstwa około 30 cm gleby.
Wszystkie wymienione tutaj metody oceny pH i żyzności gleby, są dobrym sposobem, aby osiągać lepsze rezultaty i cieszyć się pięknymi roślinami. Pamiętaj jednak, że metody te nie określą zawartości w glebie dostępnych składników pokarmowych. Dlatego jeśli chcesz dokładnie wiedzieć, jakich zabiegów potrzebuje gleba w twoim ogrodzie, warto oddać próbkę gleby do badania w wyspecjalizowanym laboratorium.
